Υψηλός αιματοκρίτης και ραντεβού με τον Αιματολόγο
Η αύξηση του αιματοκρίτη συνήθως είναι ένα αντιδραστικό φαινόμενο και δεν οφείλεται σε “αιματολογικά νοσήματα”, δηλαδή νοσήματα του μυελού των οστών που οδηγούν σε αυξημένη παραγωγή ερυθροκυττάρων. Συνήθως οφείλεται σε χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, χαρακτηριστικά οι καπνιστές γνωρίζουν ότι “το κάπνισμα αυξάνει τον αιματοκρίτη”. Ωστόσο, κι άλλα αίτια μπορεί να οδηγούν σε αύξηση του αιματοκρίτη όπως υπέρταση και άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα ή νεοπλάσματα (πλήρης κατάλογος σε άλλο άρθρο).
Παρόλα αυτά, οι παθολόγοι και ιατροί άλλων ειδικοτήτων συχνά παραπέμπουν τους ασθενείς και σε αιματολόγο αν δεν υπάρχει κάποιο εμφανές αίτιο ή για την περίπτωση που παρά την ύπαρξη αιτίου αντιδραστικής αύξησης μπορεί να συνυπάρχει και κάποιο μυελοϋπερπλαστικό νόσημα.
Το μυελοϋπερπλαστικό νόσημα που οδηγεί σε αληθή πολυκυτταραιμία, δηλαδή αύξηση του αιματοκρίτη λόγω υπερπαραγωγής αίματος (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά, αιμοπεταλία) από το μυελό των οστών είναι σπάνιο και ανευρίσκεται σε 1-2 άτομα/1000000. Κανονικά, πρέπει πρώτα να αποκλείονται δευτεροπαθή/αντιδραστικά αίτια.
Για να μπει η διάγνωση της αληθούς πολυκυτταραιμίας πρέπει να πληρούνται ορισμένα κριτήρια:
- Αιμοσφαιρίνη>18.5g/dL για τους άνδρες και >16.5g/dL για τις γυναίκες ή εάν παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση της αιμοσφαιρίνης (συνήθως >2g/dL) που δεν οφείλεται πχ. σε αποκατάσταση σιδηροπενίας με σίδηρο.
- Παρουσία της μετάλλαξης JAK2V617F που είναι θετική >95% των περιπτώσεων ή πολύ σπάνια παρουσία της μετάλλαξης JAK2 exon12.
- Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης απαιτείται η χαμηλή τιμή ερυθροποιητίνης ή η διενέργεια οστεομυελικής βιοψίας που να παρατηρείται αυξημένη κυτταρικότητα μυελού για όλες τις αιμοποιητικές σειρές
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες δύσκολες περιπτώσεις που τα κριτήρια δεν είναι εμφανή λόγω άλλων καταστάσεων που συνυπάρχουν και η θέση του αιματολόγου στη διάγνωση είναι καθοριστική.
Συγγραφέας
Θεώνη Κανελλοπούλου
Θεώνη Κανελλοπούλου, MD, PhD
Αιματολόγος, Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο