Rhesus(Rh) αρνητική μητέρα και κίνδυνος αλλοανοσοποίησης
Όταν μία γυναίκα έχει ομάδα αίματος με αρνητικό το αντιγόνο D του συστήματος Rhesus στα ερυθρά της αιμοσφαίρια (είναι δηλαδή ομάδα Rh-) τότε εάν κυοφορεί έμβρυο με ομάδα Rh+ υπάρχει κίνδυνος να δημιουργήσει αντισώματα, δηλαδή anti-D αντισώματα.
Τα αντισώματα ονομάζονται αλλοαντισώματα και το παραπάνω φαινόμενο αλλοανοσοποίηση. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν ήδη έχουν παραχθεί τα αντισώματα και επανεκτεθεί η γυναίκα σε ερυθρά αιμοσφαίρια Rh+ (επόμενη κύηση, μετάγγιση) οπότε και αυξάνει ο τίτλος τους.
Το παραπάνω φαινόμενο μπορεί να προληφθεί με έγχυση σκευάσματος ανοσοσφαιρίνης anti-D σε καταστάσεις κινδύνου κατά την κύηση οι οποίες συνοψίζονται στην παρακάτω λίστα:
- αυτόματη αποβολή πρώτου τριμήνου ή διακοπή κύησης
- επαπειλούμενη κύηση
- έκτοπη κύηση
- μύλη κύηση
- βιοψία χοριακών λαχνών
- αμνιοπαρακέντηση
- μείωση αριθμού εμβρύων πολύδυμης κύησης
- λήψη εμβρυϊκού αίματος
- εμβρυοσκόπηση
- εμβρυϊκός θάνατος
- σοβαρός κοιλιακός τραυματισμός της μητέρας
- αιμορραγία (πρόδρομος πλακούντας, αποκόλληση πλακούντα)
- τοκετός
Αν δε συνυπάρχει κάποιος από τους παραπάνω παράγοντες τότε γίνεται προφυλακτική έγχυση anti-D ανοσοσφαιρίνης την 28η εβδομάδα +/- επαναληπτική έγχυση αναλόγως με το πρωτόκολλο καθώς κι έγχυση μετά τον τοκετό εάν το νεογέννητο είναι Rh+.
Η προφυλακτική χορήγηση anti-D μπορεί να αποφευχθεί στην κύηση εάν με βεβαιότητα ο βιολογικός πατέρας είναι Rh- ή εάν το έμβρυο είναι Rh-. Όμως, η εκτίμηση της ομάδας του εμβρύου μέσω εμβρυϊκού αίματος δεν είναι διαδεδομένη και επιπλέον εάν υπάρχει αμφιβολία για την ομάδα αίματος του πατέρα είναι προτιμότερο να γίνει η χορήγηση διότι μη απαραίτητη έγχυση δεν είναι επιβλαβής και εάν γίνει αλλοανοσοποίηση έπειτα η χορήγηση δεν είναι αποτελεσματική.
Συγγραφέας
Θεώνη Κανελλοπούλου
Θεώνη Κανελλοπούλου, MD, PhD
Αιματολόγος, Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο